Στην Ελλάδα, οι προϋποθέσεις συνταξιοδότησης διαμορφώνονται με βάση τις ασφαλιστικές ημέρες, το καθεστώς ασφάλισης και συγκεκριμένα ηλικιακά όρια, τα οποία έχουν τροποποιηθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια. Ο αριθμός των 5.500 ενσήμων αποτελεί σημείο θεμελίωσης δικαιώματος συνταξιοδότησης, ειδικά για τις μητέρες ανηλίκων και τους ασφαλισμένους του ΙΚΑ. Σε αυτό το άρθρο, αναλύουμε ποιοι μπορούν να λάβουν σύνταξη με αυτό το καθεστώς, βάσει των ισχυουσών διατάξεων.
1. Μητέρες Ανηλίκων
Για τις γυναίκες που ασφαλίστηκαν στον ιδιωτικό τομέα και έχουν ανήλικο τέκνο, τα 5.500 ένσημα αποτελούν βασική προϋπόθεση για τη θεμελίωση δικαιώματος. Ειδικότερα:
Μητέρες που συμπλήρωσαν τα 5.500 ένσημα μέχρι το 2010: Αυτές έχουν τη δυνατότητα να συνταξιοδοτηθούν σε ηλικία 50 ετών.
Μητέρες που θεμελίωσαν δικαίωμα το 2011: Μπορούν να αποχωρήσουν στα 52.
Μητέρες που θεμελίωσαν το 2012: Δικαιούνται σύνταξη στα 55 έτη.
Η θεμελίωση αυτών των δικαιωμάτων διατηρείται εφόσον πληρούνταν οι προϋποθέσεις έως το τέλος του 2012. Για τις γυναίκες που γεννήθηκαν από την 1η Ιανουαρίου 1969 και έπειτα, οι ευνοϊκές προϋποθέσεις δεν ισχύουν πλέον, και το όριο ηλικίας αυξάνεται στα 62 έτη με 40 χρόνια εργασίας ή στα 67 έτη με ελάχιστες 15-20 χρόνια ασφάλισης.
2. Ασφαλισμένες στα Βαρέα και Ανθυγιεινά (ΒΑΕ)
Η κατηγορία των βαρέων και ανθυγιεινών επαγγελμάτων (ΒΑΕ) παρέχει τη δυνατότητα συνταξιοδότησης με προνομιακά ηλικιακά όρια για τις γυναίκες που έχουν 3.600 ή 7.500 ένσημα ΒΑΕ:
3.600 βαρέα ένσημα έως το 2012: Οι ασφαλισμένες μπορούν να αποχωρήσουν στα 55 έτη για πλήρη σύνταξη εφόσον συμπλήρωσαν συνολικά 4.500 ένσημα.
7.500 βαρέα ένσημα: Δίνει τη δυνατότητα συνταξιοδότησης στα 60 έτη με μειωμένη σύνταξη και στα 62 για πλήρη σύνταξη. Η επιλογή για πρόωρη συνταξιοδότηση συνοδεύεται από μείωση ύψους 51€ στη σύνταξη.
3. Γονείς Ανηλίκων στο Δημόσιο και σε ΔΕΚΟ-Τράπεζες με 5.500 ένσημα
Οι ασφαλισμένοι γονείς ανηλίκων τέκνων (άνδρες και γυναίκες) στο Δημόσιο και σε ΔΕΚΟ-Τράπεζες που είχαν θεμελιώσει δικαίωμα μέχρι το 2012, μπορούν να συνταξιοδοτηθούν υπό προϋποθέσεις:
Ασφαλισμένοι με 25ετία και ανήλικο το 2010: Δικαιούνται σύνταξη στα 50 έτη.
Ασφαλισμένοι με 25ετία και ανήλικο το 2011: Δικαιούνται σύνταξη στα 52 έτη.
Ασφαλισμένοι με 25ετία και ανήλικο το 2012: Δικαιούνται σύνταξη στα 55 έτη.
Η θεμελίωση δικαιώματος στις περιπτώσεις αυτές, σύμφωνα με τις διατάξεις του ν. 4336/2015, σημαίνει ότι εάν πληρούνται οι παραπάνω προϋποθέσεις, το δικαίωμα συνταξιοδότησης παραμένει, ανεξαρτήτως της σημερινής ηλικίας των τέκνων.
4. Ασφαλισμένοι στα ΒΑΕ του ΙΚΑ με 5.500 και 7.500 Ένσημα
Για τους ασφαλισμένους του ΙΚΑ που εργάζονται σε βαρέα και ανθυγιεινά, υπάρχουν προϋποθέσεις με βάση τον αριθμό των ημερών ασφάλισης:
3.600 ένσημα στα ΒΑΕ και συνολικά 4.500: Οι ασφαλισμένοι μπορούν να λάβουν σύνταξη από την ηλικία των 62 για πλήρη σύνταξη.
7.500 ένσημα στα ΒΑΕ: Ασφαλισμένοι με αυτή την προϋπόθεση έχουν δικαίωμα πρόωρης σύνταξης στα 60 και πλήρους σύνταξης στα 62.
Τι Ισχύει για τις Θεμελιωμένες Συνταξιοδοτήσεις
Ο νόμος 4336/2015 προέβλεψε συγκεκριμένες διατάξεις για όσους ασφαλισμένους έχουν ήδη θεμελιώσει δικαίωμα συνταξιοδότησης. Έτσι, όσοι πληρούσαν τις προϋποθέσεις θεμελίωσης έως και το 2012, διατηρούν τα ευνοϊκά όρια ηλικίας. Σημειώνεται ότι οι υπόλοιποι ασφαλισμένοι που δεν θεμελίωσαν δικαίωμα μέχρι το τέλος του 2012, υπόκεινται στα γενικά όρια ηλικίας (62 με 40 χρόνια ή 67 με 15-20 έτη ασφάλισης).
Η κατηγοριοποίηση αυτή επιτρέπει στον ασφαλισμένο να γνωρίζει τις δυνατότητές του και τον τρόπο με τον οποίο μπορεί να επιλέξει συνταξιοδότηση νωρίτερα των γενικών ορίων. Για πλήρη ενημέρωση και επιβεβαίωση δικαιώματος, συστήνεται η συμβουλή με έναν ειδικό στη νομοθεσία κοινωνικής ασφάλισης, ώστε να αξιολογηθούν όλες οι παράμετροι που ενδέχεται να επηρεάσουν το συνταξιοδοτικό δικαίωμα.