Η πρόωρη συνταξιοδότηση γονέων και αδελφών ατόμων με αναπηρία αποτελεί μια εξαιρετική νομοθετική ρύθμιση, που αναγνωρίζει τη σημασία της φροντίδας ατόμων με αναπηρία από το στενό οικογενειακό τους περιβάλλον. Ωστόσο, η εφαρμογή της διέπεται από συγκεκριμένες προϋποθέσεις, με στόχο τη διασφάλιση ότι το δικαίωμα αυτό ασκείται με σεβασμό στη νομοθεσία και τις αρχές του κοινωνικού κράτους.

Προϋποθέσεις Συνταξιοδότησης Γονέων

Για τη συνταξιοδότηση των γονέων παιδιών με αναπηρία, η νομοθεσία θέτει συγκεκριμένες προϋποθέσεις, οι οποίες περιλαμβάνουν:

• Αναπηρία του παιδιού: Το παιδί πρέπει να είναι άγαμο και να έχει ποσοστό αναπηρίας 67% και άνω.
• Κατάσταση του παιδιού: Το παιδί δεν πρέπει να εργάζεται ή να νοσηλεύεται σε ίδρυμα με δαπάνη δημόσιου ή ασφαλιστικού φορέα.
• Ασφάλιση γονέα: Ο γονέας που αιτείται τη σύνταξη πρέπει να έχει πραγματοποιήσει τουλάχιστον 7.500 ημέρες ή 25 έτη ασφάλισης, ανεξαρτήτως ηλικίας ή χρόνου υπαγωγής στην ασφάλιση.

Κατάσταση έτερου γονέα: Ο έτερος γονέας πρέπει να εργάζεται, να μη λαμβάνει σύνταξη και να έχει πραγματοποιήσει συγκεκριμένες ημέρες ασφάλισης.

Σε περίπτωση διαζυγίου ή διάστασης, απαιτείται ο γονέας που αιτείται τη σύνταξη να έχει την επιμέλεια του παιδιού με αμετάκλητη δικαστική απόφαση, σύμφωνα με τον Αστικό Κώδικα.

Προϋποθέσεις Συνταξιοδότησης Αδελφών

Για την περίπτωση των αδελφών, οι προϋποθέσεις είναι ακόμη αυστηρότερες, με κεντρικό στοιχείο την ύπαρξη δικαστικής συμπαράστασης. Συγκεκριμένα:

• Αναπηρία του αδελφού: Ο προστατευόμενος αδελφός πρέπει να είναι άγαμος, να έχει ποσοστό αναπηρίας 67% και άνω, και να μη νοσηλεύεται σε ίδρυμα με δημόσια δαπάνη.
• Σχέση συντήρησης: Ο προστατευόμενος πρέπει να συνοικεί και να βαρύνει οικονομικά τον αιτούντα αδελφό για τουλάχιστον πέντε χρόνια πριν την αίτηση, όπως αποδεικνύεται από τα έντυπα Ε1 των φορολογικών δηλώσεων.
• Δικαστική συμπαράσταση: Ο αιτών αδελφός πρέπει να έχει οριστεί δικαστικός συμπαραστάτης του προστατευόμενου με αμετάκλητη δικαστική απόφαση για τουλάχιστον πέντε έτη πριν την αίτηση.
• Ασφάλιση αιτούντα: Ο αιτών πρέπει να έχει πραγματοποιήσει τουλάχιστον 7.500 ημέρες ή 25 έτη ασφάλισης και να μη λαμβάνει σύνταξη από οποιονδήποτε φορέα.

Η δικαστική συμπαράσταση αποτελεί βασική προϋπόθεση για τη συνταξιοδότηση των αδελφών, καθώς αποδεικνύει τη νομική ευθύνη του αιτούντα για την υποστήριξη του ατόμου με αναπηρία.

Το Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ) μάλιστα έχει κρίνει συνταγματική τη νομοθεσία που περιορίζει το δικαίωμα πρόωρης συνταξιοδότησης σε στενούς συγγενείς του ατόμου με αναπηρία (γονείς, συζύγους και αδέλφια) και όχι σε άλλες κατηγορίες, όπως οι μη συγγενείς δικαστικοί συμπαραστάτες.

Η απόφαση υπογραμμίζει ότι η πρόβλεψη αυτή εξυπηρετεί σκοπό δημοσίου συμφέροντος, ενισχύοντας την προστασία των ατόμων με αναπηρία μέσω του στενού οικογενειακού περιβάλλοντος. Το ΣτΕ αναγνωρίζει την οικογένεια ως τον βασικό φορέα φροντίδας των ατόμων με αναπηρία, σε συνδυασμό με τις κρατικές δομές.

Συμπεράσματα

Η δικαστική συμπαράσταση, ιδίως για την περίπτωση των αδελφών, αποτελεί όχι μόνο νομική προϋπόθεση, αλλά και κεντρικό στοιχείο που διασφαλίζει τη δίκαιη εφαρμογή της νομοθεσίας. Η αυστηρότητα των κριτηρίων διασφαλίζει ότι το ευνοϊκό καθεστώς εφαρμόζεται μόνο σε περιπτώσεις πραγματικής ανάγκης, προστατεύοντας παράλληλα το άτομο με αναπηρία.

Η νομοθεσία, σε συνδυασμό με τη νομολογία του ΣτΕ, αποδεικνύει την προσήλωση του κράτους στη στήριξη των πιο ευάλωτων κοινωνικών ομάδων, ενισχύοντας τη φροντίδα τους στο πλαίσιο της οικογένειας.