Η διαδικασία συνταξιοδότησης συχνά συνοδεύεται από αβεβαιότητες, καθυστερήσεις και δύσκολες αποφάσεις. Δύο ζητήματα ενδιαφέρουν κάθε ασφαλισμένο: πώς να λάβει υψηλότερη σύνταξη και πώς να τη λάβει γρηγορότερα. Με βάση τις πρόσφατες νομοθετικές εξελίξεις, τα βασικά σημεία που πρέπει να γνωρίζει κανείς είναι τα εξής:
1. Έγκαιρη ανακεφαλαίωση ημερών ασφάλισης (ενσήμων)
Η έγκαιρη ανακεφαλαίωση των ενσήμων μπορεί να επιταχύνει σημαντικά την έκδοση σύνταξης.
Στον e-ΕΦΚΑ παρέχεται η δυνατότητα ηλεκτρονικής αίτησης έως δύο χρόνια πριν την υποβολή του συνταξιοδοτικού αιτήματος.
Για όσους έχουν ασφάλιση σε περισσότερα Ταμεία, είναι κρίσιμη η συγκέντρωση χειρόγραφων βεβαιώσεων, ώστε να μην υπάρξουν καθυστερήσεις λόγω διαδοχικής ασφάλισης.
2. Εξαγορά πλασματικών ετών
Η εξαγορά χρόνου στρατιωτικής θητείας, σπουδών, ανεργίας, τέκνων ή άλλων περιόδων μπορεί να αποδειχθεί καθοριστική:
Δίνει τη δυνατότητα να συμπληρωθούν τα απαιτούμενα 40 έτη ασφάλισης ή να επιτευχθεί έξοδος σε μικρότερη ηλικία.
Για μισθωτούς, το κόστος αντιστοιχεί συνήθως στο 20% του μηνιαίου μισθού για κάθε μήνα εξαγοράς.
Για μη μισθωτούς (ελεύθερους επαγγελματίες, αυτοαπασχολούμενους), το ποσό καθορίζεται ανάλογα με την ασφαλιστική κατηγορία στην οποία βρίσκονται το έτος που πραγματοποιούν την εξαγορά.
Η πληρωμή μπορεί να γίνει είτε εφάπαξ (με έκπτωση), είτε σε δόσεις.
Σε πολλές περιπτώσεις, η απόδοση σε μηνιαία σύνταξη είναι πολλαπλάσια του κόστους εξαγοράς, καθιστώντας την επένδυση συμφέρουσα.
3. Τα όρια ηλικίας και η πρόωρη συνταξιοδότηση
Η πρόωρη αποχώρηση έχει μικτό αποτέλεσμα:
Κόστος: Η μείωση εφαρμόζεται κυρίως στην εθνική σύνταξη, φτάνοντας ακόμη και το 30%. Αυτό σημαίνει ότι η συνολική μηνιαία σύνταξη είναι μικρότερη σε σχέση με την πλήρη.
Όφελος: Παρά τη μείωση, ο ασφαλισμένος αρχίζει να λαμβάνει τη σύνταξη έως και 5 χρόνια νωρίτερα, αποκτώντας έτσι σταθερό εισόδημα νωρίτερα από το κανονικό όριο ηλικίας.
Ωστόσο η πλήρης σύνταξη, ειδικά με 40 έτη ασφάλισης, αποτελεί συνήθως την πιο οικονομικά ασφαλή επιλογή διότι δίνει υψηλότερο ποσό σύνταξης, χάρη στα βελτιωμένα ποσοστά αναπλήρωσης για τα 36–40 έτη και έχει και πρόσθετο όφελος για μισθωτούς, καθώς σε περίπτωση καταγγελίας της σύμβασης από τον εργοδότη λίγο πριν την έξοδο, καταβάλλεται και η νόμιμη αποζημίωση απόλυσης, η οποία λειτουργεί ως επιπλέον οικονομική ενίσχυση στη μετάβαση προς τη συνταξιοδότηση.
4. Η σημασία του μισθού και των ετών ασφάλισης
Το ύψος της σύνταξης εξαρτάται από δύο βασικούς παράγοντες: τον μέσο μισθό στη διάρκεια του εργασιακού βίου και τον συνολικό αριθμό ετών ασφάλισης.
Όσο υψηλότερος είναι ο μισθός, τόσο μεγαλύτερη είναι και η ανταποδοτική σύνταξη.
Όσο περισσότερα είναι τα έτη ασφάλισης, τόσο αυξάνεται το ποσοστό αναπλήρωσης, με σημαντική προσαύξηση ιδιαίτερα από τα 36 έως τα 40 έτη.
Πέραν των 40 ετών, η προσαύξηση εξακολουθεί να υπάρχει, αλλά είναι περιορισμένη.
5. Ο συνδυασμός που αποδίδει
Ο πιο αποτελεσματικός δρόμος για συμφέρουσα και ταχεία σύνταξη είναι ο συνδυασμός:
Ανακεφαλαίωση ενσήμων εγκαίρως,
Εξαγορά πλασματικών ετών με προσεκτικό υπολογισμό κόστους–οφέλους,
Εξέταση δυνατότητας πρόωρης συνταξιοδότησης,
Στοχευμένα 40 έτη ασφάλισης για μεγιστοποίηση της ανταποδοτικής σύνταξης.
Η σωστή προετοιμασία πριν την υποβολή αίτησης μπορεί να εξασφαλίσει όχι μόνο ταχύτερη απονομή της σύνταξης, αλλά και ουσιαστικά υψηλότερο ποσό. Κάθε ασφαλισμένος οφείλει να γνωρίζει τις δυνατότητες που του δίνει η νομοθεσία και να κάνει εγκαίρως τις κατάλληλες κινήσεις, ώστε η μετάβαση στη σύνταξη να γίνει χωρίς απώλειες.