Σημαντική εξέλιξη για χιλιάδες συνταξιούχους έχει σημειωθεί με την υπ’ αριθμ. Α7μ 2137/2024 απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας, που δίνει ουσιαστική προστασία σε περιπτώσεις επιστροφών λανθασμένων συνταξιοδοτικών παροχών. Τ
ο Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο κρίνοντας σε πιλότο δίκη, καθιερώνει ότι όταν οι συνταξιούχοι έλαβαν παροχές εκ παραδρομής και πάντως χωρίς δόλο ή υπαιτιότητα, ο ΕΦΚΑ αποστερείται του δικαιώματος να απαιτήσει την επιστροφή τους, ειδικά εάν αυτό καταστρατηγεί την αξιοπρεπή διαβίωσή τους
Στο σκεπτικό της απόφασης, τονίζεται ότι η διοίκηση δεν μπορεί να επιβάλει παρόμοιες απαιτήσεις χωρίς να εξετάσει την καλή πίστη του δικαιούχου και εάν η απαίτηση συνιστά «υπέρμετρη επιβάρυνση», αντιβαίνοντας στην αρχή της χρηστής διοίκησης
Αν και ο ΕΦΚΑ διατηρεί το δικαίωμα ανάκτησης ποσών εντός 20ετίας, πλέον υποχρεούται να σταθμίσει αν η επιστροφή αποτελεί αδικαιολόγητη επιβάρυνση, χωρίς τη συλλήβδην ανάκληση χρημάτων που εδόθησαν λόγω γραφειοκρατικών ή υπολογιστικών σφαλμάτων
Η συγκεκριμένη απόφαση λειτουργεί ως νομολογία – δεδικασμένο που θα εφαρμοστεί εκτενώς σε παρόμοιες περιπτώσεις επιστροφών είτε συντάξεων, είτε επικουρικών είτε αναδρομικών, όταν οι δικαιούχοι έλαβαν το ποσό καλοπροαίρετα. Επιπλέον, θέτει σαφή περιορισμό στις αχρείαστες και ενίοτε αδικαιολόγητα βεβιασμένες διεκδικήσεις του ΕΦΚΑ.
Η επίπτωση της απόφασης αυτής είναι διττή: αφενός οι συνταξιούχοι προστατεύονται από την απελπιστική οικονομική στενότητα που μπορεί να επιφέρει μια απόλυτη απαίτηση επιστροφής, αφετέρου η διοίκηση των ασφαλιστικών ταμείων αναγκάζεται να εφαρμόζει πιο συνετή και δικαιοκρατική προσέγγιση, με σεβασμό στην αρχή της αναλογικότητας.
Στο πλαίσιο της νομικής πρακτικής, οι συνταξιούχοι πρέπει να ελέγξουν εάν υπάρχουν ανάλογες, εν εξελίξει ή απειλούμενες, διεκδικήσεις από τον ΕΦΚΑ και να προετοιμάσουν εκ των προτέρων αιτήματα ή ενστάσεις επικαλούμενοι το νέο αυτό δεδικασμένο.
Συμπερασματικά, η κρίσιμη αυτή εξέλιξη ενισχύει τη νομική θέση των συνταξιούχων απέναντι σε αχρείαστες ή υπερβολικές επιστροφές, δημιουργώντας σαφές νομικό πλαίσιο προστασίας για τις καλόπιστες περιπτώσεις.