Τον Σεπτέμβριο του 2023 ψηφίστηκε από τη Βουλή ο Ν.5053/2023, ο οποίος φέρνει καινούργια δεδομένα στην αγορά εργασίας και «ξεπαγώνει» τις τριετίες .
Οι κρίσιμες αλλαγές που τονίζουμε είναι :
- «Ξεπάγωμα» τριετιών
Με το άρθρο 33 του Ν. 5053/2023 (Α' 158), από την 1η.1.2024 αίρεται η αναστολή της ισχύος διατάξεων νόμων, κανονιστικών πράξεων, συλλογικών συμβάσεων ή διαιτητικών αποφάσεων, οι οποίες προβλέπουν αυξήσεις μισθών ή ημερομισθίων, συμπεριλαμβανομένων και εκείνων περί υπηρεσιακών ωριμάνσεων, με μόνη προϋπόθεση την πάροδο συγκεκριμένου χρόνου εργασίας, όπως το επίδομα πολυετίας, το επίδομα χρόνου εργασίας, το επίδομα τριετίας και το επίδομα πενταετίας.
Η προϋπηρεσία κάθε εργαζομένου, που είχε προσληφθεί πριν από τη 14η.2.2012, όπως η προϋπηρεσία αυτή είχε διαμορφωθεί τη 14η.2.2012 οπότε και ανεστάλη η συμπλήρωσή της, συνεχίζει να συμπληρώνεται μετά από την 1η.1.2024, ενώ η προϋπηρεσία κάθε εργαζομένου, που προσλήφθηκε μετά από τη 14η.2.2012, ξεκινά να συμπληρώνεται μετά από την 1η.1.2024.
Για το δε χρονικό διάστημα από τη 14η.2.2012 έως και την 31η.12.2023 καμία αξίωση δεν γεννάται, ούτε οφείλονται αυξήσεις μισθών ή ημερομισθίων, συμπεριλαμβανομένων και εκείνων περί υπηρεσιακών ωριμάνσεων, με μόνη προϋπόθεση την πάροδο συγκεκριμένου χρόνου εργασίας, όπως αναφέρονται ανωτέρω, ούτε επιτρέπεται να υπολογιστεί προϋπηρεσία που έχει διανυθεί από τη 14η.2.2012 έως και την 31η.12.2023.
Ειδικότερα, για όσους εργαζόμενους αμείβονται με τον κατώτατο νομοθετημένο μισθό ή ημερομίσθιο, ως χρόνος προϋπηρεσίας αναγνωρίζεται ο χρόνος εξαρτημένης σύμβασης ή σχέσης εργασίας, που έχει διανυθεί σε οποιονδήποτε εργοδότη και σε οποιαδήποτε ειδικότητα πριν από τη 14η.2.2012 και μετά από την 1η.1.2024. Η κατά τα ανωτέρω προσαύξηση λόγω προϋπηρεσίας καθορίζεται ως εξής:
α) Για τους υπαλλήλους με εξαρτημένη σχέση εργασίας, σε ποσοστό δέκα τοις εκατό (10%) για κάθε τριετία προϋπηρεσίας και έως τρεις (3) τριετίες και συνολικά σε ποσοστό τριάντα τοις εκατό (30%) για προϋπηρεσία εννέα (9) ετών και άνω.
β) Για τους εργατοτεχνίτες, με εξαρτημένη σχέση εργασίας σε ποσοστό πέντε τοις εκατό (5%) για κάθε τριετία προϋπηρεσίας και έως έξι (6) τριετίες και συνολικά τριάντα τοις εκατό (30%) για προϋπηρεσία δεκαοκτώ (18) ετών και άνω.
Αν οι καταβαλλόμενες τακτικές αποδοχές είναι υπέρτερες των νόμιμων αποδοχών, οι αυξήσεις, οι προσαυξήσεις και τα ποσά εν γένει που προκύπτουν από την εφαρμογή των ανωτέρω, συμψηφίζονται με τη διαφορά που προκύπτει μεταξύ καταβαλλόμενων και νόμιμων αποδοχών, με την καταβολή της οποίας εξοφλούνται ολοσχερώς ή μερικώς.
- Δοκιμαστική περίοδος απασχόλησης
Η δοκιμαστική απασχόληση αποτελεί μια σημαντική νομοθετική εξέλιξη στον τομέα του Εργατικού Δικαίου, καθώς προσφέρει τη δυνατότητα, τόσο στους εργοδότες όσο και στους εργαζόμενους να αξιολογήσουν τη συνεργασία τους.
Η χρονική διάρκεια της δοκιμαστικής περιόδου ορίζεται από τον νομοθέτη στους έξι (6) μήνες, κατά την οποία ο εργαζόμενος προστατεύεται από τα ήδη νομοθετημένα δικαιώματα που προβλέπονται στην εργατική νομοθεσία. Στο τέλος της δοκιμαστικής περιόδου ο εργοδότης δύναται, είτε να διατηρήσει τον εργαζόμενο στην επιχείρησή του με τον χρόνο της δοκιμαστικής περιόδου να λαμβάνεται ως χρόνος έναρξης της σύμβασης εργασίας, είτε να λύσει την υπό δοκιμή σύμβαση και να αποχωρήσει ο εργαζόμενος από την επιχείρηση.
- Εργασία σε δύο εργοδότες
Η νέα νομοθεσία περί παράλληλης απασχόλησης δίνει τη δυνατότητα στους εργαζομένους να απασχολούνται παράλληλα σε δύο (2) εργοδότες, ωστόσο με ορισμένους περιορισμούς προκειμένου να διασφαλιστούν ο χρόνος ανάπαυσης και τα θεσπισμένα χρονικά όρια εργασίας. Έτσι ανάμεσα στις βάρδιες εργασίας πρέπει να μεσολαβούν τουλάχιστον 11 ώρες ανάπαυσης, ενώ η νυκτερινή απασχόληση δεν μπορεί να υπερβαίνει τις 8 ώρες. Σε κάθε περίπτωση το ημερήσιο ωράριο απασχόλησης του μισθωτού και στους δύο εργοδότες δεν μπορεί να υπερβαίνει τις 13 ώρες.
- Συμβάσεις κατά παραγγελία
Σύμφωνα με το άρθρο 10 του Ν. 5053/2023, όταν το ωράριο εργασίας ενός εργαζομένου δεν είναι προβλέψιμο εξ ολοκλήρου ή κυρίως, υπάρχουν δύο βασικές προϋποθέσεις που πρέπει να πληρούνται προκειμένου να απασχοληθεί από τον εργοδότη:
1) Προκαθορισμένες Ώρες και Ημέρες Εργασίας: Η εργασία πρέπει να παρέχεται εντός προκαθορισμένων ωρών και ημερών αναφοράς, οι οποίες ώρες και ημέρες πρέπει να κοινοποιούνται υποχρεωτικά από τον εργοδότη στον εργαζόμενο.
2) Έγκαιρη Ειδοποίηση για την Ανάθεση Εργασίας: Ο εργοδότης πρέπει να ειδοποιεί τον εργαζόμενο για την ανάθεση της εργασίας εγγράφως ή με γραπτό μήνυμα μέσω κινητού τηλεφώνου (sms) ή με email ή με άλλο πρόσφορο τρόπο τουλάχιστον είκοσι τέσσερις (24) ώρες πριν από την ανάληψη της εργασίας.
Σε περίπτωση που αυτές οι προϋποθέσεις δεν πληρούνται συνολικά, ο εργαζόμενος έχει το δικαίωμα να αρνηθεί την ανάληψη της εργασίας, ενώ απαγορεύεται οποιαδήποτε δυσμενής διάκριση εις βάρος του από τον εργοδότη.
Επιπλέον, σε περίπτωση σύναψης σύμβασης σύμφωνα με τα ανωτέρω τα μέρη πρέπει να συμφωνήσουν σε ελάχιστο αριθμό αμειβόμενων ωρών εργασίας, ο οποίος δεν μπορεί να είναι λιγότερος από το ένα τέταρτο (1/4) του συνολικού αριθμού των ωρών, διαφορετικά η σύμβαση θεωρείται άκυρη.